کتاب اندیشه‌های حکمی و اجتهادی شهید صدر به‌کوشش ابوالفضل عنابستانی و تحت نظارت حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه و به‌همت مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران منتشر شد.
کتاب اندیشه‌های حکمی و اجتهادی شهید صدر گزارش کوتاهی از ابعاد اندیشۀ حکمی و اجتهادی شهید صدر در فلسفه علوم انسانی است که توسط استادان، محققان و فرهیختگان تدوین شده است. هدف از این تحقیق نشان دادن مبانی فلسفی‌اسلامی علوم انسانی و چگونگی تأثیرگذاری آنها بر تولید علوم انسانیِ اسلامی در عرصه نظریه‌پردازی و تحقیقات کاربردی در آثار و اندیشه‌های شهید صدر و دربردارنده نوآوری‌های متعدد شهید صدر در این عرصه و سنجش آن است.
ساختار این پژوهش در هفت فصل تنظیم شده که در بردارنده مقالات متعددی به شرح زیر است:
فصل اول: کلیات؛ شامل دو مقاله «زیست‌نامه و معرفی آثار شهید صدر» و «شهید صدر و کاستی‌های متون آموزشی حوزه».
فصل دوم: فلسفه علم؛ شامل سه مقاله «منطق استقراء از دیدگاه شهید صدر»، «دیدگاه شهید صدر درباره احتمال» و «علیت و سلطنت انسان از دیدگاه شهید صدر».
فصل سوم: فلسفه دین و اجتهاد؛ شامل پنج مقاله «روش دین‌شناسی شهید صدر»، «اثبات توحید از طریق منطق ذاتی»، «انسجام تفکر اصولی در مکتب شهید صدر»، «تطور اصول فقه در اندیشه شهید صدر» و «کلام شیعه و ادوار حیات فکری ائمه علیهم‌السلام».
فصل چهارم. حکمت قرآن؛ شامل چهار مقاله «رسالت قرآن»، «روش‌شناسی تفسیری شهید صدر»، «جایگاه آیات‌الاحکام در منظومۀ فکری شهید صدر» و «تفسیر موضوعی از دیدگاه شهید صدر و استاد مصباح».
فصل پنجم. فلسفۀ علم‌الاجتماع؛ شامل سه مقاله «خاستگاه کشف قانون‌های تاریخی؛ بررسی دیدگاه شهید صدر»، «فرهنگ و تمدن از نگاه شهید صدر» و «وجودشناسی جامعه از منظر شهید صدر».
فصل ششم. فلسفه سیاسی؛ شامل سه مقاله «حکومت از منظر شهید صدر»، «مردم‌سالاری دینی در اندیشه سیاسی شهید صدر» و «نظریه آزادی در اندیشه سیاسی شهید صدر».
فصل هفتم. فلسفه اقتصاد؛ شامل سه مقاله «نقش مجامع فقهی در مقابله با چالش‌های روند بانکداری اسلامی»، «بانک بدون ربا از دیدگاه اسلام با نگاه شهید صدر» و « شهید صدر و برداشت‌های نوین از آیات اقتصادی قرآن».
در مقدمه کتاب اندیشه‌های حکمی و اجتهادی شهید صدر آمده است:
یکی از متفکران و نظریه‌پردازان معاصر که متأثر از مبانی دینی، نظریۀ خاصی را درباره علم دینی ارائه نموده است و رهیافت او در نظریه‌پردازی دینی و تحقیقات علوم انسانی‌اسلامی به‌مثابۀ یک الگوی روشی می‌تواند مورد بررسی، تحقیق و تکمیل قرار گیرد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر(ره) می‌باشد. علم دینی در مکتب علامه صدر، یکی از نخستین نظریه‌های علوم انسانی‌اسلامی است. البته شهید صدر هیچ نگاشته مستقلی که به تبیین نظریۀ علم دینی خودش بپردازد، ندارد؛ ولی به‌صورت کاربردی در حوزه‌هایی چون روش‌شناسی، اقتصاد، علم‌الاجتماع، سیاست به تحقیق و تدوین نظریه پرداخته است و به‌ویژه در اقتصاد آثار متعددی نگاشته که «اقتصادنا»، «البنک لاربوی فی الاسلام» از دیگر آثار شهرت بیشتری دارد.
امتیاز الگوی شهید صدر در باب علم دینی علاوه‌بر اینکه از پیش‌کسوتان این بحث است، این است که تنها به مبانی و ارائۀ مدل عقلانیت و کلیات الگوی تولید علم دینی اکتفا نکرده است، بلکه عقلانیت اسلامی را لااقل در عرصۀ اقتصاد پیاده کرده است و می‌توان از این امر جزئیات این الگو را نیز تنسیق، تدوین و تکمیل نمود.
آیت‌الله شهید صدر از جمله متفکرانی است که همواره نسبت به اندیشۀ ناب اسلام حساسیت داشته و در مقابل دو جریان مهم نظری و عملی در شرق و غرب اعلام موضع نموده است. وی با تألیف کتاب «فلسفتنا»، چهارچوب‌های معرفتی لیبرالیسم و سوسیالیسم را به چالش کشید و در همان راستا مبانی معرفتی اسلام را طرح نمود. پس از آن با تکیه بر همان مبانی، کتاب «اقتصادنا» را نوشت و پس از نقد مبانی نظری اقتصاد سوسیالیستی و سرمایه‌داری، مکتب اقتصاد اسلامی را طرح نمود و نگاهی اصلاحی به علوم انسانی انداخته است. رگه‌های اندیشه‌های ناب این متفکر برجسته و اسلام‌شناس مصلح، در تمام آثار و تألیفاتش وجود دارد. زاویه دید شهید صدر که در این مجموعه به تصویر کشیده می‌شود، در زمان خود از بیشترین انسجام و شفاف‌ترین رهیافت‌ها برخوردار بوده است و تا زمان کنونی نیز کارآمدی خود را از دست نداده است.
شایان ذکر است، این اثر در ۵۶٠ صفحه و در قطع رقعی توسط مؤسسه حکمت و فلسفۀ ایران منتشر شده است.
برای خرید این کتاب از فروشگاه سایت، اینجا را کلیک کنید.
