اهل بیت علیهم‌السلام

بخشی از گفتارهای شهید صدر درباره رویکرد کل‌گرا به زندگی امامان اهل بیت علیهم‌السلام:
«… رویکردی که می‌خواهم با شما از آن سخن گویم، رویکردی است که به‌جای دیدگاه جزءگرا، بر پایه دیدگاهی کل‌گرا به زندگی و تاریخ هریک از امامان علیهم‌السلام می‌پردازد. یعنی به امامان علیهم‌السلام همچون یک کل به‌هم‌پیوسته می‌نگرد و در مطالعه این کل، بر آن است تا نشانه‌های عمومی و هدف‌های مشترک و سبک و سیاق اصیل آن (کل به‌هم‌پیوسته) را آشکار سازد و پیوستگی مراحلش را فهم کند، سپس نقشی را بررسی کند که امامان علیهم‌السلام همگی در زندگی اسلامی ایفا کردهاند. با این سخن نمی‌خواهم بررسی زندگی امامان علیهم‌السلام را از دیدگاه جزءگرا، یعنی مطالعه جداگانه هر امام رد کنم؛ بلکه این بررسی جزءگرا نیز خود برای انجام بررسی همه‌نگر از امامان علیهم‌السلام به‌عنوان یک کل، بایسته است؛ چراکه ناگزیر باید در آغاز، امامان علیهم‌السلام را جداگانه به‌گونهای بررسی کنیم که گسترده‌ترین بُرد ممکن از زندگی هر یک را با همه نشانه‌ها و هدف‌ها و فعالیت‌های انبوهش دربر گیرد تا پس از آن بتوانیم همه را هم‌چون یک کل بررسی کنیم و نقش مشترک همه ایشان و نشانه‌ها و هدف‌ها و همبستگی را که این نقش مشترک حاکی از آن است، کشف و استنباط کنیم».

امامان اهل بیت علیهم‌السلام مرزبانان حریم اسلام، ص١٢٠.

بخشی از گفتارهای شهید صدر درباره رویکرد کل‌گرا به زندگی امامان اهل بیت علیهم‌السلام:
«… در اینجا به پنداری‌ رایج نزد بسیاری‌ از مردم برمی‌خوریم که عادت دارند از امامان علیهم‌السلام به‌‌‌‌عنوان اشخاصی‌ صرفاً مظلوم یاد کنند که از مرکز رهبری‌ کنار زده شدند و امت هم این برکنارشدن را پذیرا شد و بدین سبب ایشان گونه‌‌‌گونه فشار و محرومیت را به خود دیدند. این مردم معتقدند نقش امامان علیهم‌السلام در زندگی‌شان به سبب کنار زده شدن از عرصه حکومت، بیشتر نقشی‌ سلبی‌ بوده و حالِ ایشان حال مالکی‌ بوده که مِلکش را غصب کرده‌‌اند و دیگر امیدی‌ به پس گرفتن آن ندارد.
این تفکر ـ افزون بر نادرستی‌ نظری‌ ـ از سویه عملی‌ نیز نادرست است؛ چراکه این تفکر سبب می‌شود که انسان، کناره‌‌گیری‌، انزوا و موضع سلبی‌ را در برابر مشکلات امت و عرصه‌‌های‌ رهبری‌ بپسندد. از این‌‌رو من معتقدم از ضرورت‌‌های‌ اسلامی‌ کنونی‌ ما این است که نادرستی‌ این تفکر را ثابت کنیم و زندگی‌ امامان علیهم‌السلام را بر پایه دیدگاهی‌ کل‌گرا بررسی‌ کنیم تا نشان دهیم ایشان در طول یک خط در راستای‌ رسالت خود عملکردی‌ ایجابی‌ داشته‌‌اند و روشن سازیم که ایشان در پاسداری‌ از رسالت و عقیده، نقش فعالانه و مشترکی‌ را ایفا کرده‌‌اند.»

امامان اهل بیت علیهم‌السلام مرزبانان حریم اسلام، ص١٢٣.