استقراء

استقرا مسئله‌ای است كه فیلسوفان از زمان ارسطو تاكنون در باب آن سخن گفته‌اند. مشكل اساسی در مسأله استقراء این است كه چگونه می‌توان با مشاهده پاره‌ای از مصادیق به نظریه یا فرضیه كلی دست یافت. اندیشمندان فلسفه علم رویكردهای گوناگون عقل‌گرایی، تجربه‌گرایی، حساب احتمالات، نظریه پارادایمی و غیره را مطرح كرده‌اند. شهید صدر در كتاب «الاسس المنطقیة للاستقراء» ضمن نقد دیدگاه‌های فیلسوفان مغرب زمین به ارائه نظریه نوینی پرداخته است. وی در این نظریه، دلیل استقرایی را در مرحله توالد موضوعی و توالد ذاتی تفسیر كرده و با تقسیم یقین به منطقی، ذاتی و موضوعی، و با استمداد از علم اجمالی در علم اصول، یقین در دلیل استقرایی را موجّه می‌سازد.

از این رو کتاب «الاسس المنطقیة للاستقراء» یکی از مهم‌ترین آثار شهید صدر است که در صورت ترجمه صحیح و عرضه به جهان تجربه‌گرای امروز می‌تواند از سویی ژرفای تحلیل و تأملات اندیشمندان مسلمان و دست‌آوردهای مهم و بنیادین آن را به متفکران امروز نشان دهد و از سوی دیگر با تبیین، ‌نقد و کاربست نظریات شهید صدر در این کتاب، گامی بلند در عرصه اندیشه و تحقق پیوند باورهای الهی، تأملات عقلی و مشاهدات تجربی برداشته شود و از آن پس یکی از مهم‌ترین معضلات انسان امروز که چندپارگی ابعاد معنوی و مادی وجود او در مکاتب خودساخته بشری و بی‌پاسخ ماندن همیشگی یک‌سری از نیازهای انسانی است، رو به درمان بگذارد.

Osos almantegh

مجموعه آثار شهید سید محمدباقر صدر – جلد دوم: الاسس المنطقیه للاستقراء