حوزه بهحکمِ ماهیت وجودیاش و میراثداری وظایف انبیا و امامان، مسئول بیان و تبلیغ و حفظ دین است؛ یعنی حوزه موظف است که اولاً مفاهیم و معارف اسلام در همۀ عرصهها را بیان کند و ثانیاً این مفاهیم را نشر داده و تبیین نماید و از این مفاهیم دفاع فکری کند و آنها را در عرصۀ نظری صیانت کند و ثالثاً با تبلیغ و دعوتگری، در عمل و واقع از اسلام دفاع و آن را حفظ کند. مجموعۀ این سه محور، مأموریت اصلی حوزه در میان امت است.
محور اول: تبیین نظری
منظور از تبلیغ مفاهیم اسلام، بیان همۀ معارف و جنبههای تشریعی اسلام است که باید براساس فراگیری و شمول اسلام نسبت به همۀ عرصههای زندگی تبیین شود و در این راستا تنها به برخی از بخشها اکتفا نگردد؛ بلکه اسلام بهعنوان نظامی جامع و دربردارندۀ همۀ عرصههای زندگی مطرح شود.
محور دوم: دفاع نظری
هدف از محور دوم این است که ما تنها به بیان این طرح اکتفا نکنیم، بلکه از این احکام و مفاهیم بهصورت فکری و نظری دفاع کنیم و شبهات موجود درباره آنها را پاسخ دهیم و آنها را با سایر اندیشهها و طرحها مقایسه کرده، به مسلمانان نشان دهیم که اسلام تنها راهی است که در جامعۀ اسلامی زندگی واقعی را برای انسان فراهم میکند.
محور سوم: دفاع عملی
محور سوم، محور دفاع عملی از اسلام در واقعیت است. دو محور پیشین بهتنهایی کافی نیستند؛ زیرا اگر فرض کنیم که حوزه بتواند اندیشۀ اسلامی را طرح و از آن در ساحت فکر و نظر دفاع کند، باز هم این بهتنهایی کافی نیست؛ زیرا حفظ اسلام بهمعنای حفظ وجود آن در خارج و حفظ آن بهعنوان یک سلوک و فکر در عالم واقع است؛ چراکه اسلام دو معنا دارد :
یکی صرف اندیشههای موجود در قرآن و روایات است که این معنا از اسلام با محور اول و دوم حفظ میشود.
دیگری همان نمازِ نمازگزار، روزۀ روزهدار، معاملۀ پاک بین دو معاملهکننده، حکومتی پاسدار عدالت و امثال این است که حفظ این اسلام تنها با بیان احکام و دفاع نظری از آنها محقق نمیشود، بلکه باید در جهان واقع نیز از آن دفاع کرد.
حوزه و بایستهها، ص۶٩-٧٠.