«أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّهَ وَلَمَّا یَأْتِکُم مَّثَلُ الَّذِینَ خَلَوْاْ مِن قَبْلِکُم مَّسَّتْهُمُ الْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء وَزُلْزِلُواْ حَتَّى یَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ مَعَهُ مَتَى نَصْرُ اللّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللّهِ قَرِیبٌ» (بقره: ۲۱۴)؛ آیا گمان کردید داخل بهشت مىشوید، بىآنکه (حوادثى) مانند (حوادث) گذشتگان به شما برسد؟! همانان که گرفتاری‌ها و ناراحتی‌ها به آنها رسید، و آن‌چنان مضطرب و متزلزل شدند که پیامبر و افرادى که ایمان آورده بودند گفتند: «پس یارى خدا کى خواهد آمد؟» (به آنها گفته شد: ) آگاه باشید، یارىِ خدا نزدیک است.
این آیه شریف امید مسلمانان را به اینکه استثنایی از سنت‌‌های تاریخ برای آنها وجود داشته باشد، زشت می‌‌شمارد و می‌‌فرماید: آیا توقع دارید که برای شما استثنایی در سنت تاریخ باشد؟ آیا طمع دارید بدون اینکه سختیها و مشکلات زندگی امت‌‌های پیروز گذشته را تجربه کنید، وارد بهشت شوید و پیروزی نصیبتان گردد؟ امت‌‌هایی که چنان در شدت و سختی قرار گرفتند که ـ به تعبیر قرآن ـ به مرز «زلزال؛ اضطراب و لرزش بسیار شدید» رسیدند. این حالت‌ها، یعنی سختیها و مشکلاتی که آن‌قدر بزرگ می‌شوند که به مرز «زلزال» می‌رسند، در حقیقت مدرسه‌ای برای امت است؛ امتحانی هستند برای اراده، پایداری و ثبات آن، تا بتواند به تدریج قدرت آن را پیدا کند که امت میانه برای انسان‌ها باشد.
بنابراین قرآن مجید در پی آن است که بگوید: یاری خدا و پیروزی نزدیک است، اما راه دارد. یاری خداوند کاری بی‌‌حساب و تصادفی نیست؛ کاری کورکورانه نیست؛ یاری خداوند نزدیک است، ولی باید راهش را بدانی و (برای یافتن این راه) باید سنت‌‌ها و منطق تاریخ را بفهمی تا از این رهگذر بتوانی مسیر یاری خداوند متعال را بیابی.
گاهی دارو در نزدیکی بیمار قرار دارد، ولی او ساختار علمی دارو را نمی‌داند و خبر ندارد که این دارو فلان میکروب را نابود می‌‌سازد؛ در نتیجه، این بیمار نمی‌‌تواند از آن دارو استفاده کند، هرچند در کنارش باشد.
بنابراین فقط اطلاع از سنت‌‌های تاریخ است که توانایی دست‌‌یابی به یاری خداوند را به انسان می‌‌دهد و بر همین اساس این آیه امیدواری مخاطبانش را به استثنا بودن خود از سنت‌‌های تاریخ تقبیح می‌‌کند.
پژوهش‌های قرآنی، ص٧۴.
