شهید سید محمدباقر صدر در سال ۱۳۸۵ قمری کتابی با عنوان «المعالم الجديدة للأصول» تألیف کرد و در نظر داشت دو بخش دیگر را در دو جلد به آن بیفزاید تا مجموعه‌ای با عنوان «دروس تمهیدیه در علم اصول» به‌عنوان کتاب درسی در سه مرحلۀ آموزشی به طلاب ارائه دهد.
با گذشت دوازده سال از تألیف این کتاب به‌عنوان نخستین بخش از سه‌گانۀ مدنظر، شهید صدر فرصت نیافت این مجموعه را تکمیل کند. با این حال، او در سال ۱۳۹۷ هجری، دوباره به بررسی این طرح پرداخت و با ایجاد تغییراتی اساسی در این طرح، آن را تکمیل کرد. او در طرح جدید، تکمیل سه‌گانۀ گذشته را ادامه نداد و به جای آن دوره‌ای کامل از اصول را برای طلاب در دورۀ سطح با عنوان «دروس فی علم الأصول» نوشت که به «حلقات» معروف شد.
در این روند اگرچه کتاب «المعالم الجديدة للأصول» در تکامل خود به نسخه‌ای بدل شد که در حلقۀ اول از مجموعه «دروس در علم الأصول» منتشر شده است، اما برخی ویژگی‌هایش، آن را از حلقۀ اول این کتاب متمایز می‌سازد. شهید صدر در «المعالم الجديدة للأصول» از زبانی ساده و مدرن بهره جسته و این کتاب از لحاظ پیچیدگی‌های لفظی و معنوی دورتر از چیزی بود که در کتاب «حلقات» رعایت شده است. همچنین این کتاب به دلیل شرح و تفصیل بیشتر و وجود مثال‌های بیشتر برای توضیح برخی مطالب، تفاوت‌های خاص خود را نشان می‌دهد.
یکی از ویژگی‌های مهم این کتاب، این است که دربردارندۀ فصل مهمی در بررسی و تحلیل تاریخ علم اصول است که پیش از آن تألیفی دراین‌باره وجود نداشت. امام شهید این فصل را در کتاب «حلقات» حذف کرد تا آن کتاب حالت علمی و درسی به خود بگیرد و با استانداردهای حوزه‌های علمیه هم‌خوانی داشته باشد.
همین ویژگی‌ها سبب شد این کتاب همچنان نشر پیدا کند و مورد استفادۀ طلاب برای آغاز علم اصول و آشنایی آنها با تاریخ این علم و نیز مورد استفادۀ غیر حوزویان که با اصطلاحات حوزوی آشنایی ندارند قرار بگیرد.
مطالب این کتاب در دو بخش سامان یافته است:
- پیش‌درآمدی بر علم اصول
- بحث‌های علم اصول
شهید صدر در بخش نخست به این موضوعات پرداخته است:
- تعریف علم اصول
- مجاز بودن استنباط
- ابزارهای اساسی برای اثبات در علم اصول
- تاریخ علم اصول
- منابع الهام برای تفکر اصولی
- حکم شرعی و انواع آن
پژوهشگاه تخصصی شهید صدر کتاب «المعالم الجدیدة للاصول» را به همراه کتاب اصولی دیگری از شهید صدر با عنوان «غایة الفکر» منتشر کرده است.
برای خرید این کتاب اینجا را کلیک کنید
متن این کتاب را اینجا مطالعه کنید
