کتاب جامعه ما در اندیشه و آثار شهید سید محمدباقر صدر تألیف حجتالاسلاموالمسلمین سید منذر حکیم به بررسی و جمعآوری اندیشه و آثار شهید صدر در موضوع جامعهشناسی میپردازد.
شهید سید محمدباقر صدر همواره بهدنبال ساختن جامعهای اسلامی بر مبنای اصول و معارف اسلام بود. او در مسیر تمدنسازی اسلامی و برای سیراب کردن جامعه از معارف اسلام دو کتاب ارزشمند اقتصادنا و فلسفتنا را نوشت و در آن به رویارویی با مکاتب غربی پرداخت و به امت اسلامی نشان داد که بدون تکیه بر شرق و غرب میتواند هویت اسلامی خود را در جامعه پیدا کند. شهید صدر پس از نگارش فلسفتنا، میخواست کتابی با عنوان مجتمعنا بنگارد و دیدگاه اسلام درباره جامعه را در آن بیان کند، اما پرسشهای فکری رایج در محافل علمی و درخواستهای متعدد نخبگان باعث شد که به تألیف کتاب اقتصادنا بپردازد و نگارش مجتمعنا را به پس از آن موکول کند؛ اما متأسفانه رژیم ستمگر بعث عراق امت اسلامی را از داشتن چنین کتابی که نمایانگر هویت اجتماعی مسلمان است محروم کرد.
حجتالاسلاموالمسلمین سید منذر حکیم، سالها پس از شهادت آن عالم فرزانه تصمیم گرفت ایدۀ او عملی کند و نگاه اسلام به مسائل اجتماعی را بر اساس آموزههای اصیل مانند قرآن کریم از منظر شهید صدر گرد آورد . وی دراینباره مینویسد:
این پدیده ذهن مرا بیش از دو دهه به خود مشغول کرد و از بابت اینکه این رساله بهدست خود شهید صدر نوشته نشده است بسیار رنجیدهخاطر شدم. در این زمینه به مطالعه و پژوهش و آموزش پرداختم و کتابهای ایشان را وارسی و به سخنرانیهای ایشان مراجعه کردم و بهدنبال همه جوانب موضوع سخنان و نوشتههای ایشان را جملهبهجمله و کلمهبهکلمه بررسی کردم تا اینکه به مطالب زیادی که موجب غنای پژوهش در باب جامعه ما میشد دست یافتم. این موضوع بخشِ درخورِ توجهی از آثار شهید صدر را به خود اختصاص داده، ولی بهگونهای آشکارا و مشخص مطرح نشده است. بعد از یافتن این متنها و مشخص کردن آنها و بیرون کشیدن آنها از لابهلای آثار شهید صدر کوشیدم آنها را بهکار بگیرم و سرانجام این مطالب با عنوان «مجتمعنا فی فکر و تراث الشهید السیدمحمدباقر الصدر» (جامعه ما در اندیشه و آثار شهید سید محمدباقر صدر) به زیور چاپ آراسته شد.
مترجم این کتاب به زبان فارسی، جناب آقای مسعود فکری درباره این کتاب مینویسد:
کتاب جامعه ما در اندیشه و آثار شهید سید محمدباقر صدر که دستاورد گردآوری و بازسازی آرا و اندیشههای ایشان در عرصۀ جامعۀ الگویی اسلامی است، با تلاش و کوشش یکی از پرورشیافتگان مکتب او به رشتۀ تحریر درآمده است. به گواهی مؤلف ارجمند و گرانمایه، جناب حجتالاسلاموالمسلمین آقای سید منذر حکیم، این کتاب شاید تنها گوشهای از اندیشههای اسلامیاجتماعی ایشان را بنمایاند؛ اما میتواند در کاستن از تشنگی جویندگان الگوی شایستۀ جامعهسازی اسلامی و گشودن راه پژوهش و تحقیق و نظریهپردازی در این زمینه سودمند باشد.
نویسندۀ جامعه ما در اندیشه و آثار شهید سید محمدباقر صدر برای حفظ امانت کوشیده است مطالب جمعشده را به دو بخش آثار و اندیشهها تقسیم کند و مقصود او از آثار مجموعه نوشتههای شهید صدر است که منبع اصلی این پژوهش بهشمار میرود و منظور از اندیشه مجموعهبرداشتهایی است که هر پژوهشگری از مطالعه و بررسی این آثار بهدست میآورد. نویسندۀ کتاب جامعه ما در اندیشه و آثار شهید صدر میافزاید:
آنچه را از دستنوشتههای شهید صدر شمرده نمیشود حذف و تنها به جمعبندی و تدوین نوشتههای شهید صدر بسنده کردم و به میزان ضرورت که برای روشن کردن دیدگاه و مقصود ایشان در هر موضوعی نیاز بود، از نوشتههای ایشان فراتر رفتم.
کتاب جامعه ما در اندیشه و آثار شهید صدر، پس از مقدماتی شامل مقدمۀ نویسنده، مقدمۀ مترجم، یادداشت مرحوم آیتالله شیخ محمدعلی تسخیری، گذری بر زندگانی شهید صدر و شخصیت و کلام شهید صدر، در شش فصل مطالب اصلی خود را پی میگیرد که عبارتاند از:
فصل ١: اصطلاحات و تعاریف
فصل ٢: مسئلۀ اجتماعی انسان/عوامل و راهکارهای پیشنهادی
فصل ٣: مبانی نظریۀ اجتماعی قرآن کریم
فصل ۴: سنتهای اجتماعی و نقش آن در پیشرفت جامعه
فصل ۵: ماهیت مشکل اجتماعی انسان و راهحل قرآنی آن
فصل ۶: نظریۀ اجتماعی در قرآن کریم.
کتاب جامعه ما در اندیشه و آثار شهید سید محمدباقر صدر، نوشتۀ سید منذر حکیم و با ترجمۀ مسعود فکری در ۴٩۶ صفحۀ وزیری توسط انتشارات سروش به چاپ رسیده است.
برای خرید این کتاب از بخش فروشگاه سایت اینجا را کلیک کنید