حجت‌الاسلام والمسلمین زائری:
مهمترین ویژگی شهید صدر ارائه چارچوبی منسجم از دستگاه فکری اسلام است
حجت‌الاسلام والمسلمین زائری با نادر خواندن شخصیت شهید محمدباقر صدر گفت: مهمترین ویژگی شهید صدر ارائه چارچوبی منسجم از دستگاه فکری اسلام است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه شهیدصدر، حجت‌الاسلام محمدرضا زائری سخنران نخستین جلسه از سلسله نشست‌های علمی «اندیشه صدر» با عنوان «شخصیت‌شناسی شهید صدر» بود که امروز به مناسبت فرا رسیدن سالگرد شهادت شهید سید محمدباقر صدر به همت پژوهشگاه شهید صدر از صفحه اینستاگرام این شهید (shahidsadr) به صورت زنده پخش شد.
این فعال فرهنگی شهید صدر را از نوادر روزگار توصیف کرد و گفت: حتی اگر شهید صدر در حوزه علمیه تحصیل نکرده بود از نوادر روزگار ما بود؛ بی شک در فضای حوزه علمیه و چارچوب حوزه‌های علمیه، شخصیت شهید سید محمد باقر صدر استثنایی و بسیار ویژه است؛ از سویی ایشان فرزند خاندانی با سابقه نهصد سال فقاهت است؛ از سوی دیگر شرایط شخصی یتیم شدن در کودکی، فقر، خود اتکایی در تحصیل و رشد عجیب درسی که نمی‌شود برای آن مثالی پیدا کرد.
وی از نشانه‌های نبوغ بسیار زیاد شهید محمدباقر صدر را اجتهاد در دوازده سالگی عنوان کرد و ابراز داشت: باور کردنی نیست که آثار ایشان برای ایام کودکی است؛ وی در سن 22 سالگی درس خارج دارد؛ جایی که بزرگان در آن حوزه علمیه تدریس می‌کردند.
حجت‌الاسلام زائری با اشاره به عظمت آثار این شهید با رویکرد تفصیلی، مباحث اجتماعی و سیاسی اسلام اظهار داست: کسی باور نمی‌کند که ایشان به پنجاه سالگی نرسیده است.
این فعال فرهنگی در بیان نکته اصلی صحبت خود عنوان کرد: در غیاب ائمه معصوم علما باید جلوه‌ای از حضور ایشان باشند؛ غالب علما از جهت سلوک فردی و اخلاقی سعی کرده‌اند شبیه اهل بیت (ع) باشند؛ هرچند فاصله زیاد است اما در آن پیروی و توسل، مردم آن جلوه‌ها را دیده‌اند.
وی جلوه‌ای از نمایندگی اهل بیت به وسیله علما را در تفکر نظام‌مند در شناخت دین دانست و گفت: زندگی نماینده ائمه اطهار (ع) باید مجموعه‌ای منسجم در تمام ابعاد زندگی باشد؛ ارتباطات و رسانه‌های جدید، شناختی جدید را به ارمغان آورده است و سئوالات متعددی در برابر اسلام قرار گرفته است.
حجت‌الاسلام زائری تصریح کرد: مطالب قدیمی مشکلی را از مخاطب جدید حل نمی‌کند؛ اجتهاد به معنای سنتی که احکام دین را از منابع اصیل استخراج کند و تنها احکام نماز و روزه را بگوید، پاسخگوی بشر امروز نیست؛ اینجا به اجتهادی نیاز داریم که کلیت علم و دین را بفهمد و بتواند پاسخ بدهد.
این فعال فرهنگی اجتهاد به معنای سنتی را در بعضی موارد نوعی تقلید دانست و ابراز داشت: برخی از اساتید فعلی، آرای علمای قدیم را در سینه دارند و آن‌ها را بازگو می‌کنند؛ این کار بسیار ارزشمند است اما اجتهاد برای زمان فعلی نیست؛ گاهی اوقات به دلیل محیط اجتماعی جرأت نوآوری نداشته‌ایم، در نتیجه خیلی از اشکالات و ایرادات در حوزه علمیه به وجود آمده است و به این خاطر نمی‌تواند مشکلی حل کند.
وی با اشاره به سفر رهبر معظم انقلاب به قم و صحبت برای انجام تغییراتی در حوزه‌های علمیه اظهار داشت: سخنرانی رهبر معظم انقلاب نشان از خواست ایشان برای ایجاد تحولی اساسی در حوزه‌های علمیه بود که به دلیل فشارهای مختلف، فضای ایستادگی جدی نشد.
حجت‌الاسلام زائری گفت: استاد سید ابوالحسن اصفهانی فرمودند اجتهاد «منطق پیغمبر فهمی» است؛ مجتهد کسی است که به اندازه توان خود تشخیص دهد پیامبر (ص) درباره موضوع فعلی چه تصمیمی می‌گرفت؛ اگر پیامبر اکرم (ص) با این سئوال مواجه می‌شد چه می‌کرد؛ در نتیجه اینجا پیام امام، پیامبر و خدا است پیام فقه، اصول و تفسیر نیست.
این فعال فرهنگی اجتهاد را جلوه‌ای از رفتار ائمه دانست که شناخت همگن، منسجم و منضبط با یک دستگاه فکری روشن از دین ارائه می‌کند و ابراز داشت: نخست اینکه عالم باید خود این دستگاه فکری را دریافت کند و دوم اینکه آن را منتقل کند؛ چنین مواردی زیاد نبوده است و اگر هم بوده، امکان عرضه خود را پیدا نکرده است؛ البته عمر کوتاه شهید محمدباقر صدر نیز باعث شد که فرصت تبیین اندیشه خود را پیدا نکند.
وی مهمترین ویژگی شهید صدر را پیدا کردن چارچوبی منسجم از دستگاه فکری اسلام عنوان کرد و گفت: شهید محمدباقر صدر توانست پیام دین را برای انسان امروز بیان کند؛ این مهمترین جنبه شهید صدر است و دریغ و افسوس از اینکه جنایت وحشتناک صدام فرصت نداد که این شخصیت بی‌نظیر بتواند این دستگاه فکری را بیشتر تبیین کند.
حجت‌الاسلام زائری شهادت را خواست شهید صدر توصیف کرد و ابراز داشت: شهید صدر می‌توانست با سفر به کشورهای اروپایی خود را از مهلکه نجات دهد، اما ایستادگی و شهادت را برگزید و جهان معاصر ما از ایشان محروم شد؛ هرچند آثار ایشان به صورت منسجم در اختیار همگان قرار دارد.
این فعال فرهنگی در پاسخ به اینکه چگونه باید اندیشه شهید صدر را ترویج داد گفت: ابتدا باید شخصیت خود شهید صدر را به درستی تبیین کرد؛ حتی مخاطبان نخبه و متخصص با شخصیت شهید صدر آشنا نیستند؛ کتاب‌هایی مانند «نا» و آثار عمومی‌تر درباره ایشان، باید ترویج و خوانده شود؛ به شکل‌های دیگری مانند برگزاری همین نشست‌های علمی نیز لازم است که فعالیت‌هایی برای شناخت شخصیت شهید صدر صورت گیرد.
وی آثار امام موسی صدر را مکمل آثار شهید محمدباقر صدر دانست و تصریح کرد: این دو در کنار هم چشم‌انداز روشن‌تری را ارائه می‌کند؛ اول اینکه امام موسی صدر ارتباط بین‌الملل بیشتری داشت؛ دوم اینکه شهید محمدباقر صدر تجربیات اجتماعی، علمی و فرهنگی محدود به جامعه شیعه و حوزه نجف داشت اما امام موسی‌صدر با عمر طولانی‌تر و فعالیت‌های بیشتر توانست آن اندیشه‌ها و افکار را با شرایط روز تطبیق کند؛ تلفیقی از امام موسی صدر با شهید محمدباقر صدر بسیار سودمندخواهد بود.
