كفالت همگانى

تأمین اجتماعى در مارکسیسم، تنها وظیفه حکومت است اما در اسلام هم وظیفه افراد جامعه است و هم وظیفه حکومت. ازاین‌رو اسلام دو اصل وضع کرده است:
الف: اصل کفالت همگانى‏
ب: اصل تأمین اجتماعى‏
اصل کفالت همگانى یعنى اینکه هر فرد مسلمان مسئول است که معیشت و زندگى دیگران را در محدوده‌ای معین و مطابق توانایى‏اش تأمین کند.
اجراى این اصل حتى در شرایطى که مردم فاقد حکومتى اسلامى باشند، بر مسلمانان واجب است. در حدیث آمده است:
«أیّما مُؤمن مَنع مُؤمناً شَیئاً مِمّا یَحتاجُ إِلیهِ وَهوَ یَقدر عَلیهِ مِن عِنده أَو مِن عِند غَیره أَقامه الله یَومَ القِیامَه مُسودّاً وَجهُه مُزرقه عَیناه‏ مَغلولَه یَداه إِلى عُنُقه. فَیُقال: هَذا الخائِن الذِی خَان الله وَرَسولَه ثُمّ یؤمر بِه إلى النّار؛ هر مؤمنى که بتواند نیاز مؤمن دیگر را رفع کند، خواه از خودش و خواه از دیگرى (و با وساطت‏) و چنین نکند، خدا در روز قیامت او را با چهره سیاه و چشمان برگشته و دست‌هاى به گردن آویخته محشور می‌کند و گفته می‌‏شود: «این خائنى است که به خدا و رسول خدا خیانت کرده است»؛ آنگاه فرمان می‌رسد که او را در آتش افکنند.» (١)
اصل تأمین اجتماعى نیز بیان‌کنندۀ مسئولیت حکومت در این زمینه است. این اصل حکومت را ملزم می‌سازد که از محل درآمدهای مالکیت حکومتی و مالکیت عمومى و درآمدهای بودجه، سطحی از زندگی مرفه و آبرومندانه را براى همه فراهم کند.

(١) الکافی، ج٢، ص٣۶٧.

برای مطالعه بیشتر ر.ک: اقتصاد ما (٢)، ص ٣٨۶، اصل تأمین اجتماعی.

اسلام، راهبر زندگى؛ مکتب اسلام؛ رسالت ما، ص٣٧٢.