اسلام به انگیزه عمل توجه دارد، نه به منافع آن. اسلام باور دارد که کار، ارزش خود را از انگیزه‌هایش می‌گیرد، نه از سودهایش. هیچ عملی بدون نیت نیست و تا زمانی که نیت صالحی پشت عمل نباشد آن کار، با هر نوع سودی، عمل صالح به‌شمار نمی‌آید؛ زیرا اسلام فقط به جلوه خارجی روابط اجتماعی، نظر نمی‌افکند و تنها به جنبه عینی هم‌زیستی اجتماعی و زندگی مردم توجه نمی‌کند؛ چراکه اسلام باور دارد که این جنبه و جلوه ظاهری، تنها چهره‌ای از حقیقتی ژرف‌تر و مهم‌تر است که در درون انسان قرار دارد و تا زمانی که یک مکتب نتواند این حقیقت را به دست آورد و آن را تغییر دهد و در قالب ویژه خود بریزد، نمی‌تواند رهبری حقیقی جامعه را به‌دست بگیرد.

پژوهش‌های قرآنی، ص ۳۵۱ (مقاله: عمل صالح در قرآن).

اسلام به‌خاطر اهتمامی که نسبت به فراهم آوردن ارکان اساسی عمل صالح دارد، صدقه پنهانی و کتمان برخی کارهای نیک را تشویق نموده است و از انسان می‌خواهد که عمل صالح خود را از زمینه‌های وسوسه دور نگه دارد تا از صلاح و سلامت پشتوانه روحی و درون‌مایه نفسی‌اش مطمئن باشد. درحالی‌که جوامع غربی یا غیر‌اسلامی در سبک زندگی و روش روانی خود، همه ابزارهای وسوسه و تحریک را بسیج می‌کنند تا انسان‌ها را به کارهای سودمند وادارند، تا جایی که این عمل مفید در هیاهوی ملتهب وسوسه و تحریک، همه ارزش اخلاقی خود را از دست می‌دهد. این به‌خاطر آن است که این جوامع `{`غیراسلامی`}` از انگیزه‌های روحی حقیقی مانند انگیزه‌های جوامع اسلامی صحیح که به پروردگار، معاد و ارتباط دنیا و آخرت معتقدند، برخوردار نیستند. از‌این‌‌رو است که از نظر تاریخی و از دورترین دوره‌های تمدن بشری تا به امروز، ارزش‌های اخلاقی با دین پیوند داشته‌اند.

پژوهش‌های قرآنی، ص ۳۵۴.