رساله علمیه

شهید صدر با آگاهی از اشکال‌های رساله‌های عملیه به نگارش رساله عملیه نوینی پرداخت. انگیزه و هدف او بر پالایش رساله خود از اشکال‌های رساله‌های موجود و فراهم آوردن مؤلفه‌های اساسی یک رساله عملی کاربردی برای انسان امروز بود؛ از این رو رساله عملیه او کتابی نیست که صرفاً احکام شرعی در آن گنجانده شده باشد، بلکه به حق یک مجموعه کامل است که زیرساخت‌ها و نیازهای اصلی دین‌شناسی و از آن پس دین‌داری را برای انسان مسلمان فراهم می‌سازد.

از ویژگی‌های خاص «الفتاوی الواضحة» می‌توان به این موارد اشاره کرد: دسته بندی نوین فقه که تناسب بیشتری با ساختار زندگی انسان معاصر دارد؛ وجود سیر منطقی در مباحث با بیان پیش‌درآمدی در هر بحث، بیان اهمیت موضوع، تفاوت هر موضوع با موضوعات مشابه، بیان احکام و مسائل کلی در ابتدای هر عنوان، توضیح اصطلاحات و گاه بیان فلسفه احکام؛ زبان ساده و دور از تکلفات معمول فقهی و … .

افزون بر احکام فقهی رایج و مورد نیاز، مباحث کلامی و اعتقادی در ابتدای کتاب آمده و تحت عنوان «المرسل، الرسول، الرسالة» به تبیین اصول عقیده مسلمانان پرداخته است. مباحثی نیز در میان و پایان کتاب وجود دارد که در روشن ساختن ابعاد شگفت‌انگیز دین اسلام بسیار مؤثر است. بحث‌هایی که در آن چرایی تقلید و جایگاه علمای دین، نظام عبادات، نقش عبادت در زندگی انسان مسلمان  و ابعاد اجتماعی عبادات تبیین شده است.

این همه و نکات و ویژگی‌های دیگر «الفتاوی الواضحة» آن را از قالب تنگ یک رساله معمول که تنها به کار مقلدان یک مرجع خاص می‌آید،‌خارج ساخته و گستره کتابی جامع برای شناخت هم‌زمان اندیشه و عمل در اسلام را بدان بخشیده است و بدین‌سان مرزهای زمان و دامنه محدود گروهی خاص را درشکسته است.