اختیار

«همانا خداوند سرنوشت هیچ گروهی را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آن‌ها در خودشان دگرگونی پدید آورند» [رعد: ١١].

«و اگر بر این راه، استواری ‌کنند، ما آبی فراوان به آن‌ها می‌نوشانیم» [جن: ۱۶].

«و ما آن شهرها را وقتی ستم روا داشتند، نابود کردیم و برای نابود ساختن آن موعدی مقرر نمودیم» [كهف: ۵۹].

بنگرید و ببینید که سنت‌های تاریخ نه از بالای سر انسان‌ها، بلکه از زیر دستان آن‌ها جریان می‌یابد؛ چراکه خداوند وضعیت هیچ گروهی را دگرگون نمی‌کند، مگر آنکه خودشان تغییرات لازم را در خود ایجاد نمایند و اگر آنان در راه حق استوار باشند، ‌آب فراوان نصیب آن‌ها خواهد شد. بنابراین، انسان مواضعی ایجابی و اثباتی دارد که آزادی، اختیار و تصمیم‌گیری او را نشان می‌دهد. این مواضع در چارچوب روابط سنت‌های تاریخی، ‌پیامدهای مناسب خود را دارند و نتایج درخوری را به بار می‌آورند. بنابراین در بینش قرآنی درباره سنت‌های تاریخ، اختیار انسان جایگاهی اساسی دارد.

سنت‌های تاریخی در قرآن کریم، ص ۸۵.