چندرسانه‌ای

اگر انسان وجدانی آزاد و رها می‌داشت…

انسان از دیرباز حتی پیش از اینکه به مرحله‌ای از تجرید فکری و فلسفی برسد یا به فهمی تکامل‌یافته از شیوه‌های استدلال دست یابد به خدا ایمان آورد و او را خالصانه پرستید و ارتباط عمیقی را با او احساس کرد.

این ایمان نه زاییدۀ تضاد طبقاتی بود، نه ساختۀ استثمارگران ستمگر برای استوار کردن استثمارشان و نه آفریدۀ استثمارشدگان ستمدیده برای عقده‌گشایی و کاستن از رنج هایشان؛ زیرا ایمان به خدا، پیش از تضادها و اختلافاتی از این‌دست در تاریخ بشر وجود داشته است.
[…]

اگر انسان، وجدانی آزاد و رها می‌داشت، ساده‌ترین گونه‌های استدلال بر اثبات وجود آفریدگار حکیم هم برای ایمان آوردن او کافی بود «أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَيْرِ شَيْءٍ أَمْ هُمُ الْخالِقُون» (آیا از هیچ آفریده شده‌اند یا خود، آفریدگار خویش‌اند؟!) اما از دو قرن پیش تاکنون، اندیشه مدرن، مانع شده است وجدان بشر آزاد و بی‌آلایش بماند. به همین علت استدلال برای کسی که با اندیشه مدرن و شیوه‌های پژوهشی آن آشناست، باید عمیق‌تر باشد و به اشکال‌هایی پاسخ دهد که استدلال‌های ساده و بدیهی پاسخ‌گویی به آنها را بر عهده وجدان آزاد بشر می‌گذاشتند.

📚 اعتقاد ما، ص۱۶و۲۱.

اعتقاد ما؛ ایمان به پیام‌دِه و پیامبر و پیام

برخی از علمای بزرگ و بسیاری از طلاب و مؤمنان از من خواسته‌اند در زمینه‌ای که روزبه روز بر اهمیت آن افزوده می‌شود، به علمای گذشته اقتدا کرده و از روش نیکوی آنان پیروی کنم. علمای گذشته معمولاً همراه با رساله عملیه خود یا در ابتدای آن مقدمه‌ای مختصر یا مفصل برای اثبات وجود آفریدگار و اصول بنیادی دین می‌نوشتند؛ زیرا رساله عملیه بیانی اجتهادی از احکام شریعت اسلامی است – که خداوند متعال از سر رحمت بر جهان‌ها و جهانیان خاتم پیامبران را مأمور آوردن آن کرد – و این بیان، از اساس، بر پذیرش اصول بنیادی دین و تسلیم در برابر آنها مبتنی است. پس، ایمان به خدای پیام‌دِه و پیامبر و خود پیام، اساس محتوای هر رسالۀ عملیه و دلیل نیازمندی به آن است.

📚 اعتقاد ما، ص۱۵.

دلايل درنگ اميرمؤمنان علیه‌السلام برای نبرد سياسی با حکومت منحرف

چرا اميرمؤمنان علیه‌السلام برای فعاليت مستقيم در راستای نبرد سياسی تا پس از مرگ خلیفۀ دوم درنگ کرد؟ چرا در روزگار ابوبکر و عمر پا به نبرد نگذاشت؟

اميرمؤمنان علیه‌السلام اهتمام بسياری بر اين داشت که نبرد او نبردی ريشه‌ای و اعتقادی ديده شود که هدف آن نظريه است و نه شخص؛ و معلوم شود که او در اين نبرد در پی استحکام بخشيدن به نظريۀ حقيقیِ اسلام است، نه تحکيم [جايگاه] خود.

امام مصرّانه می‌خواست تا پندارها و بازتاب‌هايی که درباره نبرد ايشان در معرض ديد و لمس مردم قرار می‌گيرد، در سطح نبردی نظری و عقيدتی باشد، نه در سطح نبردی شخصی؛ چون اين موضوع از بزرگ‌ترين ابزار اثبات حقانيت نظريه‌ای بود که ايشان به‌دست می‌داد.

📚 امامان اهل بیت،‌ ص۱۹۱.

حکومت ابزاری برای برده‌سازی نیست

امام نظریۀ انسانیِ اسلام را با روشنیِ تمام توضیح داد، نظریه‌ای که از هرگونه تعصبِ نکوهیده به‌دور است؛ ایشان در سفارش به والی خود فرمود: «آنان دو دسته‌اند: یا برادر تو در دین هستند یا همتای تو در آفرینش».

ایشان در سخنی بسیار شگفت می‌خواهد مفهوم حکومت اسلامی را در ذهن مردم اصلاح کند. در سایۀ این سخن، حکومت اسلامی ابزاری برای برده‌سازی غیرمسلمانان و دشمنی با آنان نیست؛ بلکه مجالی است برای رعایت برادری دینی به‌طور خاص و برادریِ انسانی به‌طور عام.

گرایش اسلام به این نگاه انسانی در سطح شگفت و بی‌نظیری قرار دارد. آن‌چنان‌که علی علیه‌السلام که رئیس حکومت اسلامی است، زره خود را نزد فردی مسیحی می‌یابد و برای آنکه آن را از او بگیرد راهی ندارد جز آنکه همراه با او دربرابر قاضی بایستد.

📚 امامان اهل بیت، ص۳۸۲.

امیرمؤمنان علیه‌السلام برترین اسوۀ جهاد

امام علی علیه‌السلام برترین اسوۀ جهاد در راه هدف بزرگ اسلام بود. زندگی فرخندۀ ایشان از آنجا که در مسجدالحرام آغازش فرمود تا سرانجام که در خانۀ پروردگارش به شهادت رسید سراسر، لهیب نبردی مقدس بود که در راه دین، هیچ نرمی نداشت و در کارِ تکلیف، هیچ سستی نمی‌ورزید و در راستای حق، هیچ کندی نمی‌کرد و هیچ‌چیز را برتر و فراتر از ایثار و فداکاری نمی‌دید.

امام با دعوت اسلام هم‌روزگار شد و با روح و عقل و فکر و همه احساس و عاطفۀ خویش در آن درآمیخت و از نخستین ساعت از عمر فرخندۀ این دعوت با آن همگام شد؛ دعوتی که با قدرت و قوت آغاز شد تا تاریخ را بسازد و جهانی نو دراندازد و به‌دست انسان، رسالتی را که از برایش آفریده شده بود، برآوَرَد .

📚 امامان اهل بیت، ص۳۷۵.

دو نمود زندگی امیرمؤمنان علیه‌السلام

زندگی جهادگرانه امام دو نمود داشت:
باری ایستاد تا با قوای کفر نبرد کند؛ قوای کفرِ آشکار و بی‌پرده‌ای که اسلام را به‌عنوان یک دین و مبنا انکار و به‌عنوان یک دولت با آن دشمنی می‌کردند. امام با ایستادگی‌های بُرّای خود دربرابر آنان شگفت‌ترین پیروزی‌ها را برای اسلام و دعوت اسلام به ثبت رسانید.

بار دیگر در موضع جهادگرانۀ جاوید خویش در روزگار خلافت خود ایستاد تا ذهن مسلمانان را نسبت به مفاهیم اسلام اصلاح کند و سدی دربرابر کژروی از اهداف والا و نظامِ نمونۀ اسلام شود؛ یعنی دربرابر کجروان و تأویلگرانی که می‌خواستند نظام اسلام را بازیچۀ خود سازند و آن را فراخور اندیشه‌های جاهلی و شهوات پست خود تحریف کنند و شعارهای جدیدی سر دهند که هیچ پیوندی با اسلام نداشت.

📚 امامان اهل بیت، ص۳۷۷.

اسلامی که هیچ ارتباطی با این عرف‌ها ندارد

جنبش نوسازى‌اى كه بر پايه اسلام استوار است و ارتباط محكمى با منابع حقيقى آن در ميان امت دارد و اسلام را در حكومتى تجسم مى‌‏بخشد كه به نيكى امر و از زشتى نهى مى‌‏كند، قادر است به نفعِ سازندگى و نوسازى، بخش اعظمى از محافظه‌‏كاران را جذب كند.
[…] بسيارى از نيروهاى منفى، در فرايند سازندگى به نيروهاى مثبت تحول مى‏‌يابند. به‌عنوان مثال وضعيت عقب‏‌مانده‏‌اى را كه [اینک به‌سبب دوری از اسلام حقیقی] بر زن مسلمان و مناسباتش با جامعه و مردان حاكم است در نظر بگيريد.

به‌جاى اينكه براساس مفاهيم بى‌‏حجابى و ديدگاه تمدن غربى در مورد رابطه مرد و زن به نبرد با اين عقب‌ماندگى پرداخته شود، بايستى مبارزه‏‌اى براساس مفاهيم دينى صورت گيرد و اين مبارزه بايد از آگاه ساختن مسلمانان از تفاوت گذاشتن بين عرف‏‌ها و شرايط اجتماعى‌‏اى كه موجب اين عقب‏‌ماندگى براى زن مسلمان شده و بين اسلامى كه هيچ ارتباطى با اين عرف‏‌ها ندارد، شروع شود.

از اين طريق مى‏‌توان ارزش‏‌هاى اخلاقی‌دينى‏‌اى كه طى شرايط عقب‌‏ماندگى چهره‌‏اى منفى گرفته، تصحيح و آنها را از چهرۀ منفى به چهرۀ مثبت شايسته اسلامى تبديل نمود.

📚 اسلام راهبر زندگی، ص۲۲۵.

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، همایش ملی فلسفه فقه نظام به مناسبت روز جهانی فلسفه به‌همت پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با حضور طلاب و فضلای حوزه و اساتید دانشگاه در تالار اندیشۀ پژوهشگاه در شهر مقدس قم برگزار شد.

آیت‌الله رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در همایش فلسفۀ فقه نظام‌ساز، با اذعان به اینکه ساختار فقه کنونی با فقه نظام‌ساز متناسب نیست، گفت: بستان امسال ساختاری را برای مسائل مربوط به فقه نظام ساز طراحی کردیم. درباره جزئیات فقه نظام‌ساز هم بحثهایی درحال انجام است. یکی از بحثها، نقد ساختار فعلی فقه است. آیا این ساختار می تواند متناسب با فقه نظام‌ساز باشد؟

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، همایش ملی فلسفه فقه نظام به مناسبت روز جهانی فلسفه به‌همت پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با حضور طلاب و فضلای حوزه و اساتید دانشگاه در تالار اندیشۀ پژوهشگاه در شهر مقدس قم برگزار شد.

آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست در همایش ملی فلسفۀ فقه نظام مطرح کرد: آیا در شریعت مطهر اسلام، ورای صدها و هزاران گزاره و ورای مقاصدالشریعه و ورای قواعد و ابرقواعد، چیزی به نام “نظام” و “سیستم” داریم یا نه؟ آیا شریعت اسلام دارای نظام است؟