آن روزها

علمای شیعه در طول تاریخ همواره به استحکام و مرزبانی از ساحت اندیشه امت اسلامی پرداخته‌اند و فرزندان خود در مکتب اسلام را از سفرۀ علم و معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام روزی داده‌اند. یکی از عالمان بی‌نظیر در عصر هجوم مکاتب غرب و شرق، و به اذعان بسیاری نابغۀ دوران، شهید سید محمدباقر صدر بود که با هوشیاری، تلاش‌های علمی خستگی‌ناپذیر و با احاطه بر ساحت گسترده معارف دینی، اندیشۀ اسلامی را با روشی نو ارائه کرد و پرسش‌های انسان معاصر را بر اساس مبانی اسلام پاسخ داد. ازاین‌رو پژوهشگاه شهید صدر بر خود بایسته دید به معرفی اندیشه و سیرۀ استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر از دریچه معاصران و خاطرات و دیدگاه شاگردان آن شهید والامقام درباره استادشان بپردازد.
در این میان، خاطرات آیت‌الله سید علی‌اکبر حائری از شاگردان برجستۀ شهید صدر، از دو جهت دارای اهمیت فراوان است: اول اینکه تا آخرین روزهای زندگی شهید صدر و دستگیری این شهید والامقام و خواهر مظلومه‌اش، در نجف اشرف حضور داشت و خود شاهد اتفاقات آن دوره بود و نقل‌های ایشان از مستندترین نقل‌ها از آن دوران است؛ دوم آنکه ایشان سال‌ها و به دستور خود شهید صدر به تدریس کتاب‌ها و تبیین مبانی آن شهید بزرگوار در حوزه‌های علمیه پرداخت و گزارش ایشان از دیدگاه‌ها و اندیشه‌های استاد شهیدش می‌تواند یکی از دقیق‌ترین گزارش‌ها قلمداد شود‌.
«آن روزها» مطالب بیان‌شده توسط استاد گران‌قدر آیت‌الله سید علی‌اکبر حائری، طی شش مصاحبه است که پس از پیاده‌سازی و تطبیق متن‌ها با صوت، بازنویسی و تنظیم شده است. متن نهایی این کتاب پس از آماده‌سازی در اختیار ایشان قرار گرفت و پس از اصلاحاتی به تأیید نهایی ایشان رسید.
این کتاب دارای چهار فصل بدین شرح است:
ویژگی‌های شخصیتی شهید صدر
نوآوری‌های علمی
دیدگاه سیاسی
همراهی با انقلاب اسلام.
آیت‌الله حائری با بررسی برخی از ویژگی‌های شخصیتی شهید صدر وجه تمایز ایشان از دیگر علمای آن دوران را به‌خوبی نشان داده و به رابطۀ محبت‌آمیز میان ایشان و آیت‌الله خویی اشاره کرده است. دقت‌نظر و هوش سرشار شهید صدر سبب شده بود آیت‌الله خویی اعتماد علمی فراوانی به شاگرد خود داشته باشد.
سپس در فصل دوم مهم‌ترین نظریات و نوآوری‌های شهید صدر را شرح داده و به توضیح آنها و تفاوتشان با دیدگاه دیگران پرداخته است؛ نظریاتی همچون: حق‌الطاعه، قرن اکید، قاعدۀ سلطنت، نظام‌های فقهی و….
در فصل سوم از این کتاب اشاره شده که شهید صدر چگونه پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تحکیم و تثبیت و تبیین نظریات اسلام در حکمرانی پرداخته و به یاری انقلاب اسلامی در بُعد نظری پرداخته است. کتاب اسلام یقود الحیاة محصول این تلاش عالمانه و روشنگرانه است.
در فصل پایانی کتاب نیز به رابطۀ آن شهید والامقام و انقلاب اسلامی و امام خمینی پرداخته شده و نشان داده شده است که در دوران تاریک و منحوس رژیم بعث، چگونه شهید صدر به‌تنهایی مشعل حمایت از انقلاب اسلامی را در میان حوزه‌ای که به‌کلی از مسائل سیاسی و اجتماعی به‌دور بود، به‌دست گرفت و نشان داد حاضر است برای تحقق آرزوی انبیا و تشکیل حکومت اسلامی به خدمت ولی‌فقیه درآید و از جان خود در این راه بگذرد.
در بخش پایانی این فصل خاطرات آیت‌الله حائری از روزهای دستگیری و اعتراضات مردم به این دستگیری‌ها که سندی بر جنایات بزرگ رژیم بعث عراق است بیان شده که ایشان خود به‌همراه دو نفر دیگر از شاگردان شهید صدر در برنامه‌ریزی و راه‌اندازی اعتراضات مردمی نقش محوری داشته است.