بررسی تطبیقی ماهیت حکم ظاهری با تکیه بر آراء شهید صدر

مبحث حکم و بسیاری از مسائل زیر مجموعه آن در شمار آن دسته از مباحث کلان جای می گیرد که دریچه هایی را به سوی بازشناسی حساس ترین مسائل اصولی و یا استنباطی می گشایند.

آشنایان به اصول به خوبی می دانند که مقولات حساس و جدال برانگیزی همچون مسأله زیر بنائی حجیت و مسأله اجزاء و امتثال و… عرصه هایی هستند که پیمودن درست مسیر مطالعه آنها صرفا با در دست داشتن دیدگاهی شفاف نسبت به مسأله جمع بین دو حکم ظاهری و واقعی امکان پذیر است.

کتاب پیش روی توانسته است تا با بررسی ماهیت حکم ظاهری ابعاد و زوایای آن را سامانی دوباره بخشد و در چارچوب بازکاوی دیدگاه های ژرف شهید صدر در این خصوص، افقی روشن را فراروی اصحاب تحقیق قرار دهد.

مطالب کتاب در 9 بخش سامان یافته است.
بخش نخست شامل تعریفی از حکم شرعی و برخی تقسیمات آن است.
سپس نگارنده ویژگی های احکام واقعی را مطرح می سازد.
در بخش دوم، تحت عنوان “پیشینه بحث از امکان تعبد به ظن و جعل حکم ظاهری”، ریشه های اولیه این بحث از آثار مکتوب اصولیون شیعه استخراج و به اختصار تحلیل و بررسی می شود.
بخش سوم “محل نزاع در امکان تعبد به ظن” نام دارد.
در بخش چهارم تا نهم، دیدگاه های شش شخصیت مهم اصولی درباره معذورات تعبد به ظن و کیفیت جمع میان حکم واقعی و ظاهری درج گردیده و مسلک هر یک در بخش مربوط به خود بررسی و دیدگاه اصولیون متاخر درباره آن در همان بخش بازگو شده است.
در بخش پایانی دیدگاه های شهید صدر در باب ماهیت حکم ظاهری به تفصیل بیان شده است.